شناسایی و حذف موقعیت هایی که ممکن است منجر به وقوع جرم شود از جمله اهداف اصلی نهادها و فعالان حوزه ی پیشگیری از وقوع جرم در علم جرمشناسی میباشد.
موضوع را به این حالت عنوان میکنیم:
پیرزن پس از اطمینان از تنها بودن خانمِ خانه، ترتیب حضور همدستانش را به آپارتمان میدهد و تصمیم دارند نقشه ی سرقت از منزل را اجرا می کردند.
وارد اداره آگاهی که شدم پیرزن زنجیرشده به نرده‌های منتهی به دایره ی ویژه قتل توجهم به خود معطوف کرد همینطور که با تعجب به این صحنه خیره شده بودم، افسر پرونده به شانه ام ضربه ای زد و با انگشت اشاره اش تابلوی اعلانات را که چند قدم آنطرف تر بود نشانم داد،روی تابلو اعلانات تصویر پیرزن با این عبارت الصاق شده بود؛ صاحب این عکس به بهانه های مختلف مانند ضعف و بیماری، گرفتن یک لیوان آب،دستشویی رفتن و… وارد خانه ی طعمه هایش شده سپس با همدستی دو جوان طلا و جواهرات داخل منزل را غارت میکند !هشدار! مراقب پیرزن سارق و همدستان قاتلش باشید. در این پرونده، پنج خانم جوان جانشان را از دست داده اند!
علیرغم سال ها تجربه ی وکالت و دیدن پرونده های متعدد، با دیدن عکس و اخبار حول آن ترس تمام وجودم را پر کرد،خاصه اینکه خانواده ی خودم نیز در مواجهه با چنین تفاضاهایی بدون کمترین تاملی درِ خانه را به روی شخص گشوده و در صدمی از ثانیه با وی رفاقت می کنند، لذا بلافاصله از آگاهی خارج شده،با خانواده تماس گرفتم پس از انتقال تذکرات لازم ،توصیه کردم به سایر دوستان و بستگان نیز این مسئله را گوشزد کنند.
در حقوق جزا و جرمشناسی:
شاخه و گرایشی موجود است تحت عنوان بزه دیده شناسی،(تحلیل موقعیت کسی که علیه وی جرم و رفتار مجرمانه رخ داده). مختصات و آموزه های این دانش نوپا بر دو محور اصلی استوار است.یکی شناسایی شرایط و موقعیت شخصی بزه دیده مانند پوشش بزه دیده(شخصی که علیه وی جرم رخ داده=مجنی علیه)، رفتارها و عکس العمل های وی و…، دوم اقدامات و رفتارهایی که بزه دیده در روابط اجتماعی و شخصی اش اتخاذ می کند مانند ضرورت عدم اعتماد صد درصد به دیگران،در نظر گرفتن حداقل های ایمنی در حفظ و نگهداری وسایل شخصی مانند خودرو و غیره.
اندیشمندان جرم شناسی:
در راستای ارائه ی راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم بنا به تحلیل و بررسی موقعیت بزه دیده و شرایطی که در آن بیشترین آمار ارتکاب جرم اعلام شده ،سعی دارند تا با حذف رفتارهای پرخطر ویا موقعیت هایی که احتمال وقوع جرم وجود دارد ،بالاترین حد امنیت و ایمنی را در مقابله با رفتارهای مجرمانه تعریف و تامین کنند. به عنوان مثال :در تحلیل پرونده ی سرقت خودرو یا وسایل قیمتی یک خودرو مدل بالا می گویند چنانچه قصد دارید با چنین خودرویی به محله ای مراجعه کنید که از لحاظ اقتصادی موقعیت پایینی دارد لازم است از هر حیث نکات ایمنی را مراعات کنید و حتی المقدور خودرو شخصیتان را در معرض دید قرار ندهید چراکه ممکن است یکی از اهالی آن محل دارایی و درآمد خودش را با ارزش ریالی خودرو شما قیاس کرده و در یک تحلیل ساده و البته ناموجه چنین تصور کند که آنچه امروز متعلق به شماست حاصل تضییع حقوق وی بوده و شما از طریق ناصواب صاحب آن شده اید لذا به خودش حق می دهد تا تقاص این بی عدالتی را که البته ساخته ذهن خودش در یک قیاس اشتباه است بگیرد و یا در روابط اجتماعی و کمک به دیگران لازم نیست صمیمیت آنی ایجاد و با شخصی که چند دقیقه ای بیشتر نیست که وی را دیده اید اعتماد کنید بلکه اگر قصد کمک به وی و اجابت خواسته اش را دارید با رعایت تمام جوانب و با احتیاط کامل این کار را به انجام برسانید و بلافاصله پس از اجابت خواسته وی آن رابطه را قطع و سطح ارتباط را مثل قبل نگه دارید.
اشاره به نکات ایمنی در راستای پیشگیری از وقوع بزه و حذف ظرفیت ها و موقعیت های جرم زا از جمله اقدامات موثری است که در عصر حاضر،جرم شناسان و فعالان حوزه ی پیشگیری از جرم وقت خود را روی آن میگذارند.
